Anonyme [1649], EPISTOLA AD CARDINALEM MAZARINVM PERQVAM VALIDIS rationibus suadetur, & ipsis Francisci Petrarchæ verbis admonetur, vt Tyrannidem quam in Francos, & in bonos omnes crudelissime exercet, citius deponat, vel se fortunæ inconstantis mox Ludribrium, & omnibus suppliciis objectandum proponat acsperet nunquam meritas sibi pœnas euasurum. , latinRéférence RIM : M0_1265. Cote locale : A_4_38.
SubSect précédent(e)

DIALOGVS XCV.
FRANCISCI PETRARCHÆ ITALI.
DE TYRANNIDE.

Ad generum cereris descendunt morte Tyranni.
Plaustraque curarum sæua Tyrannis habet.

INTERLOCVTORES.

MAZARINVS. PETRARCHA.

MAZ. Inuasi tyrannidem in Francos. Petra. Rependisti
dignam vicem stultis amantibus ; illi te
æquo altius extulerunt illos tu iniquo iugo seruitij
depressisti. Maz. Tyrannidem arripui. P.
abstulisti libertatem aliis, securitatem tibi, Requiem
vtriusque. M. Tyrannidem consecutus
sum. P. statum certi laboris, seuentus ambigui,
sed vt plutimum infelicis. Non ad te Historias veteres atque etiam
externas mittam. Quis Pheræi Alexandri exitus ? Quis Dyonisij
Syracusij ? Quis argentini Phalatidis ? Quis hannonis Poani ?
Quis Eleacri heraleensis ? Quis Ephimensis, Aristotimi ? Quis
Calcedonii Nabidis ? Quis Hipparchi denique Atheniensis, quem
occidisse Immortalis gloria interfectoribus fuit ? Non ad recentiores
atque domesticos Cassium, meliumque, & Menlium Romanos
ciues, Catilinam quoque & Graccos & Apuleium, non tyrannos
quidem, sed tyrãnidem affectantes, inque impiis conatibus deprehensos
coeptoque prohibitos atque oppressos. Non postremo ad
illos qui majores, non meliores vecti velo Imperii trucem texere
tyrannidem, atque iniustam. Caium scilicet ac Neronem Domitianum.
Et commodum ac Bassianum, reliquosque eius ordinis
solo nomine Principes, quorum Mens tyrannica, ac tyrannicus
finis fuit, sed ad illos quos anorum Patrumque memoris seu etiam

-- 6 --

quos nostra Regio vidit nuperrime ; hos ego ne distantibus te fatigem
exemplis, circonspicere & contemplari iubeo, videbis vsitatum
& communem tyrannorum exitum, aut gladium aut venenum.
Vereque illud à Satyrico dictum dires,

 

Ad generum cereris sine cæde, & vulnere, pauci
Descendunt : & sicca morte tyranni.

M. Tyrannidem in Francos exerceo. P. prædam atque carnificinã,
amo implendus & sanguine, auri sitiens monedula tenaxque.

Nec missura cutem nisi plena cruoris Hirugo.

Sed qua fronte quoue animo seu sanguinem illũ fundis proquo
seruando si homo esses sanguis tuus vltro tibi fundendus erat. Seu
Francis omnibus aurum Rapis quod diris prædonibus spolians eos,
qui tuis, quas dederant opibus, foissent pascendi, distansque aquibus
omni ingenio extorquendum legis ; sic maiorum exempla vel
monita valuerunt. Sed hoc potissimum habet tyrannorum vita,
vt quibus fidendum est metuent semper, fidantque, quibus fidei
nihil est, totumque hoc malum hinc immeritis irrogatæ iniuriæ
faciunt, hinc indignis erogata beneficia & ambitione turbatus ordo
rerum, amici ex hostibus, & hostes ex cinibus. M. Tyrannus sum
Patriæ Alienæ. P. Nunquam idesses situa reuera foret & tuam
esse adoptione meminisses, si obuersaretur animo publicæ matris
effigies, nunquam fratres licet adoptiuos lacereres, cum quibus
æquam fortunæ tuæ pueritiam atque adolescentiam egisses, eodem
Cœlo vsus, iisdem aquis, iisdem atque sacris, iisdem festis diebus,
iisdem Ludis, & Luctibus, qua nunc mente de illorum tergo potes
Ludere, atque illis flentibus gaudere : qua postremo impudentia in
eo regno viuis, in quo vitam tuam omnibus scis Inuisam. Mortem
cunctis optabilem, vbi esse neminem certus es qui non male perditum
te velit ; & Lupum mittide grege sæuissimum. M. Tyrannide
fruor. P. Si pręterito tempus prorsus Confers, duram te ac
miseram subiisse sacrinam intelliges, tutam agebas & quietam vitam,
vel agere potuisses de hinc nisi sceleri iungis amentiam, nulla
tibi sine metu ac tumultu animi dies ; nulla nox intrepida : nullus
non suspectus cibus : nullus sopor imper territus ; dum vbique in
cernicibus impendentem videris mactonem, quam amico monstrasse
traditur Dionysius, sicut tu in siculus, tyrannus quidem,
sed tyrannidis æstimator acutissimus M. Fraude partem ferro
mihi conseruo tyrannidem. P. Ferio & fraude quæsitam, ferro &

-- 7 --

fraude conseruandam, ferro etiam & fraude eandem amissurus
præcalaras planc diuitias comparasti esse omnibus odiosum atque
terrificum, quodque hinc sequitur, tibite perpetuo grauem metu :
vt enim periculi nihil sit quod in quibusdam vrbibus. Natura ciuium
præstat apta seruitio quando tamen pauor aberit animo recolenti,
quid ille huius, quod legitimi nomen habet Imperii metator
ac fundator primus audiuit à Laberio Romano equite : necesse
est, inquit, multos timeat, quem multitiment, cuius dicti ratio illa
est quam posuit Ouidius. Quia :

 

Quem metuit quisque perire eupit.

Positam prius ab Ennio vbi ait :

Quem metuunt oderunt, quem quisque odit, perisse expetit.

Vt tamen & periculum & metus etiam omnis cesset quod nonnullos
tyrannorum vel nutrita publicis malis audacia ; Vel nota
ciuium spondet ignauia ; an non saltem vllus est pudor his pre esse
quibus te subesse sit dignius ? præter iniustam vim omnibus imparem.
M. Tyrannidem Indui. P. Humanitatem ergo & iustitiam
exuisti, simul & procellosam vitam & cruentam aut certe dubiam
mortem Elegisti infelix. Dequo sola patria quæ te sustulit atque
aluit mortem speret. An vero non ille sat miser & quem miserum
volunt omnes ? An non ille miserrimus qui, tam miser esse non
possit vt sit dignus esse miserior ? M. Habeo summum inter ciues
locum. P. Habes in ciuibus tyrannidem, in arenis domum, in vepribus
statum, in prærapto sedem, in rapinis inopiam, in miseriis
inopiam. M. Sed mihi Reginæ Principumque amicitias quæsiui.
P. Hominum vero amicitia Rara est tu tibi Principum fingis amicitias
quos fortunæ splendor tumorque animi, omnium Imparium
contemptores facit. Principibus Charus es ? Vilis ergo tibi erit anima,
virtus, fama, qui es, otium, securitas : notus est mos principum.
Vix diligunt nisi qui his omnibus neglectis & abiectis illorum se
sæuitiæ & auaritiæ seruum fecit. Si ergo Charus es principibus
non est quod amplius de te quæram, vilis es tibi. M. Bonis artibus
Reginæ & Principibus charus sum. P. Vanitate, an periculo, an
criminibus ? Fortassis homicidio, veneficio, lenocinio, proditione
blandisei, atque mendaciis, mala peste, sed publica quanquam vsus
excuset, & commendet vrbanitas, hæsunt quidem artes prometendi
his principibus aptiores, quibus inimicitius nihil est quã virus
& litteræ in his igitur nulla spes tibi fuit ad amicitias principũ

-- 8 --

odii potius causa forent, sic inter sapientiam ac fortunam rara est
pax. M. Magnus apud Reginam fum. P. Maior ne quam apud
Alexandrum Lysimachus, apud Tyberium Sejanus ? Vtriusque
magnitudinem & ruinam nostri. Melius forsan esse incognitus,
melius etiam odiosus, fugeres quod nunc sequeris, discrimen peior
est auibus inuitantis an cupis Blanda modulatio, quam villici sonitus
deterentis. M. Reginæ Francorum Charus sum. P. Sunt quorum
dubites, periculosiorne sit Charitas quam odium : Peiores serpentibus
quorum venenis mixta sunt remedia. In his vero nil nisi
pestibus quorum venenis mixta sunt remedia. In his vero nil nisi
pestilens ac nociuum inest, seu oderint seu diligant par prope malum,
nisi quod odium fugat, amor detinet. Et ad summam, Regú
amicitiis, præter Regna ipsa, nihil vnquam inquietius, nihilque
periculosius. Et si hoc periculum non ignorem frustra sæpe multis
optatum, sæpe magnis emptum, quæ situmque periculis ; sic est visus
hominum, sic periculis emitur periculum, multis vnum, magnis
maximum. Mira res bonum ingens spernitur gratuitum magnis
malis maius malum quæritur. M. Reginæ & principibus spero me
Charum & necessarium per mansurum. P. Id de quo speras quale
sit cogita fundamentum fragile, tremulũ caducum, crebræque Regum
indicant ruinæ. Vertex nubilosus, turbidus, inquietus. Quod
sic esse vita Reguum probat, tristis, occupata, difficilis : vide ergo
vbi struxeris : vt fortuna sic voluntas Regum varia, inconstans ac
incerta, quanquam nec stantibus illis boni aliquid ista res habeat in
certum sit, mali multum habere certissimum. M. Sed pręter Reginæ
principumque amicitias summa mihi potestas concessa est
qua possum diusubsistere. P. Si tibi summa potestas est & inuidia
multa, pericula multa, labores infiniti & inextricabiles Curæ, simulta
potes in alios & plus & plures in te alii possunt. Quo potentior
magis, eo maius in illam Imperium fortunæ : tepido se exercet
in paruis : vberem eligit materiam : In magna lignorum copia crepitantius
sæuit incendium : Magna prosperitas magnam viam facit
aduersitati : nec quenquam facile miserum plane videbis qui non
valde felix habitus fuerit ; non potet ignoti hominis nota esse calamitas.
M. Potentia mea tumultibus multis stabilita est. P. Vbi
quæso ? In arenis ac flactibus ? An in vento ? An in ipsa vt perhibent
fortunæ rota ? Quin tu amice male susceptam pone fiduciam : nulla
hic stabilis potentia : vtque vel improprie exprimam quod sentio
nulla potentia potens est.

 

FINIS.

SubSect précédent(e)


Anonyme [1649], EPISTOLA AD CARDINALEM MAZARINVM PERQVAM VALIDIS rationibus suadetur, & ipsis Francisci Petrarchæ verbis admonetur, vt Tyrannidem quam in Francos, & in bonos omnes crudelissime exercet, citius deponat, vel se fortunæ inconstantis mox Ludribrium, & omnibus suppliciis objectandum proponat acsperet nunquam meritas sibi pœnas euasurum. , latinRéférence RIM : M0_1265. Cote locale : A_4_38.